zakaria Kashinje

760. LISO TALA YA MILI.

Imbuki ya lusumo lunulo, ilolile nimo go liso ugo gugutimila imili. Iliso linilo, ligagutimilaga umili bhogubhona ginhu jose jose ijo jilihabhutongi bholyo. Ulu munhu ulitumila chiza iliso lwakwe umili gokwe gugwikala mhola.

Aliyo lulu, umunhu uyo ulitumila bho gubhola mihayo mib’i, umili gokwe gugupandika makoye kunguno imihayo yiniyo yigagutulaga mugiti umili. Hunagwene abhanhu bhagayombaga giki, “liso tala ya mili.”

Ulusumo lunulo, lugalenganijiyagwa kuli munhu uyo agagatumililaga chiza amiso gakwe bho gubhona mihayo misoga, umukikalile kakwe. Umunhu ng’wunuyo, agayegaga ulu oyibhona imihayo iyo ili miza, kunguno igang’wenhelala matwajo gagujibheja chiza ikaya ja bhanhu bhakwe. Uweyi agagalemejaga amiso gakwe ugubhona imihayo imib’i, kunguno igenhaga makoye umukikalile ka bhanhu.

Umunhu ng’wunuyo, agabhalangaga abhiye inzila ja gugatumila chiza amiso gabho bho gubhona mihayo miza iyo igenhaga matwajo miza, umukikalile kabho kugiki nabho bhikali mulisana. Hunagwene uweyi agabhabhilaga abhanhu giki, “liso tala ya mili.”

Ulusumo lunulo, lolanga bhanhu higulya ya gugatumamila chiza amiso gabho bho gubhona mihayo miza na guyileka imib’i, umukikalile kabho, kugiki bhadule gujibheja chiza ikaya jabho, umuwikaji bhobho.

Mathayo 20:15.

Luka 2:30.

Luka 11:34.

2 Wakorintho 3:7.

KISWAHILI: JICHO NI TAA YA MWILI.

Chanzo cha methali hiyo, chaangalia kazi ya jicho katika kuumulikia mwili. Jicho hilo, huumulikia mwili kwa kuangalia kitu chochote ambacho kiko mbele yake. Mtu atayelitumia jicho lake vizuri mwili wake utakuwa salama.

Lakini basi, mtu huyo akilitumia vibaya jicho lake kwa kuona vitu vibaya, mwili wake utapata matatizo, kwa sababu vitu hivyo huuweka mwili gizani. Ndiyo maana watu husema kwamba, “jicho ni taa ya mwili.”

Methali hiyo, hulinganishwa kwa mtu yule ambaye huyatumia vizuri macho yake kwa kuona vitu vizuri, katika maisha yake. Mtu huyo, hufurahi akiona kitu kizuri kwa sababu kitu hicho huleta maendeleo kwenye familia za watu wake. Yeye huyazuia macho yake kuona vitu vibaya kwa sababu vinaleta matatizo kwenye maisha ya watu kwa kuiweka miili yao gizani.

Mtu huyo, huwafundisha wenzake namna ya kuyatumia vizuri macho yao kwa kuona vitu vinavyowaletea maendeleo katika maisha yao, ili miili yao isiishi gizani. Ndiyo maana yeye huwaambia watu kwamba, “jicho ni taa ya mwili.”

Methali hiyo, hufundisha watu juu ya kuyatumia vizuri macho yao kwa kuangalia vitu vizuri na kuyazuia kuangalia vitu vibaya, ili waweze kuziendeleza vizuri familia zao kwa kuishi katika mwanga, maishani mwao.

Mathayo 20:15. “Je, sina haki yangu kufanya kile nitakacho na mali yangu mwenyewe? Au unaona wivu kwa kuwa nimekuwa mkarimu?’”

Luka 2:30. “Kwa maana macho yangu yameuona wokovu Wako,…”

Luka 11:34. “Jicho lako ni taa ya mwili wako. Kama jicho lako ni zima, mwili wako wote umejaa nuru. Lakini kama jicho ni bovu, mwili wako wote umejaa giza.”

2 Wakorintho 3:7. “Basi ikiwa ile huduma iliyoleta mauti, ile iliyoandikwa kwa herufi juu ya jiwe ilikuja kwa utukufu hata ikawa Waisraeli hawawezi kuutazama uso wa Mose kwa sababu ya ule utukufu wake, ingawa ulikuwa ni wa kufifia,…”

eyes girl

Eyes child-

eyes african-child

ENGLISH: THE EYE IS THE LIGHT OF THE BODY.

The essence of the above proverb looks at the function of the eye which is to illuminate the body. The eye illuminates the body by looking at anything that is in front of it. A person who uses his eye well, his body will be safe.

But if a person misuses his eye by looking at evil things, his body will suffer, because those things keep the body in the darkness. That is why people say that, “the eye is the light of the body.”

Such proverb is likened with a person who makes good use of his or her eyes to make them see good things in his life. Such person is happy to see something good because it brings development to the families of his people. He keeps his eyes away from seeing evils because they bring trouble to people’s lives as they keep their bodies in darkness.

This person teaches his colleagues on how to make good use of their eyes by seeing the things that can bring them progress in their lives, so that their bodies do not live in darkness. That is why he tells people that, “the eye is the lamp of the body.”

This proverb teaches people on how to use their eyes properly by looking at good things and preventing them from watching evil things.

Matthew 20:15.

759. LISO LIDAB´ISAGA MIHAYO.

Imbuki ya lusumo lunulo, ilolile bhutumami bho liso. Iliso linilo, ligabhonaga ginhu jose jose, jibhize jisoga, nulu jib’i. Ulu lyubhona mihayo misoga, lyuguyeja noyi kunguno imihayo yiniyo yigagulungujaga umoyo.

Aliyo lulu, iliso linilo ulu lyubhona mihayo mib´i, lyugusunduhaja kunguno imihayo yiniyo yigawinjaga ubhuyegi ubho bhulihoyi umu moyo goko. Hunagwene abhanhu bhagayombaga giki, “liso lidab’isaga mihayo.”

Ulusumo lunulo, lugalenganijiyagwa kuli munhu uyo agagatumililaga chiza amiso gakwe bho gubhona mihayo misoga, umukikalile kakwe. Umunhu ng’wunuyo, agayegaga ulu oyibhona imihayo iyo ili miza, kunguno igang’wenhelala matwajo gagujibheja chiza ikaya ja bhanhu. Uweyi agagalemejaga amiso gakwe ugubhona imihayo imib’i, kunguno igenhaga makoye umukikalile ka bhanhu.

Umunhu ng’wunuyo, agabhalangaga abhiye inzila ja gugatumila chiza amiso gabho bho gubhona mihayo miza iyo igenhaga matwajo miza, umukikalile kabho. Hunagwene uweyi agabhabhilaga abhanhu giki, “liso lidab’isaga mihayo.”

Ulusumo lunulo, lolanga bhanhu higulya ya gugatumamila chiza amiso gabho bho gubhona mihayo miza na guyileka imib’i, umukikalile kabho, kugiki bhadule gujibheja chiza ikaya jabho, umuwikaji bhobho.

Mathayo 20:15.

Luka 2:30.

Luka 11:34.

2 Wakorintho 3:7.

KISWAHILI: JICHO HALIFICHI MANENO.

Chanzo cha methali hiyo, chaangalia utendaji kazi wa jicho. Jicho hilo, huona kitu chochote kiwe kizuri au kibaya. Likiona kitu kizuri litakufurahisha sana kwa sababu kitu hicho hufariji moyo.

Lakini jicho hilo, likiona kitu kibaya, hukuhudhunisha kwa sababu kitu hicho, huyiondoa furaha iliyomo moyoni mwako. Ndiyo maana watu husema kwamba, “jicho halifichi maneno.”

Methali hiyo, hulinganishwa kwa mtu yule ambaye huyatumia macho yake kwa kuona vitu vizuri, katika maisha yake. Mtu huyo, hufurahi akiona kitu kizuri kwa sababu kitu hicho huleta maendeleo kwenye familia za watu. Yeye huyazuia macho yake kuona vitu vibaya kwa sababu vinaleta matatizo kwenye maisha ya watu.

Mtu huyo, huwafundisha wenzake namna ya kuyatumia vizuri macho yao kwa kuona vitu vinavyowaletea maendeleo katika maisha yao. Ndiyo maana yeye huwaambia watu kwamba, “jicho halifichi maneno.”

Methali hiyo, hufundisha watu juu ya kuyatumia vizuri macho yao kwa kuangalia vitu vizuri na kuyazuia kuangalia vitu vibaya, ili waweze kuziendeleza vizuri familia zao, maishani mwao.

Mathayo 20:15. “Je, sina haki yangu kufanya kile nitakacho na mali yangu mwenyewe? Au unaona wivu kwa kuwa nimekuwa mkarimu?’”

Luka 2:30. “Kwa maana macho yangu yameuona wokovu Wako,…”

Luka 11:34. “Jicho lako ni taa ya mwili wako. Kama jicho lako ni zima, mwili wako wote umejaa nuru. Lakini kama jicho ni bovu, mwili wako wote umejaa giza.”

2 Wakorintho 3:7. “Basi ikiwa ile huduma iliyoleta mauti, ile iliyoandikwa kwa herufi juu ya jiwe ilikuja kwa utukufu hata ikawa Waisraeli hawawezi kuutazama uso wa Mose kwa sababu ya ule utukufu wake, ingawa ulikuwa ni wa kufifia,…”

eyes boy-

eyes people-of-uganda

ENGLISH: AN EYE DOES NOT HIDE WORDS.

The foundation of the above saying looks at the functions of an eye. The eye sees anything whether it is good or bad. Seeing something good will make you happy because it makes you feel good.

However, when the same eye sees something wrong, it bothers you because that thing, takes away the joy that is in your heart. That is why people say, “An eye does not hide words.”

The saying is likened with a man who uses his eyes to see good things in his life. He is happy to see something good because that thing brings development to people’s families. He keeps his eyes away from looking at things that are bad because they bring trouble on his people’s lives.

This person teaches his colleagues on how to make good use of their eyes by seeing the things that improve their lives. That is why he tells people that, “an eye does not hide words.”

This proverb teaches people how to use well their eyes by looking at good things and preventing them from looking at the evil ones.

Matthew 20:15.

Luke 2:30.

Luke 11:34.

2 Corinthians 3: 7.

758. KUB´ISA SHILI UGUFUMBULWA MAKOLE.

Imbuki ya lusumo lunulo, ingilile ha bhalandi bha shili. Bhalihoyi bhanhu abho bhagaja gujulanda shili habhuzenganwa bhaliyomba, “lulilanda shili ahakaya yiniyi.” Unzenganwa obho ng’wunuyo agashosha, “unene nadinajo ishili.”

Aliyo gashinaga, lushigu lumo aho ojitula ishili jinijo ahagandya gujihehela hanze iki jidahehelagwa mukaya. Huna bhumhona abhanhu abho oloo bhima. Haho agamanyikila igiki gashinaga aling’wiming’holo. Hunagwene bhagang’wila giki, “kub’isa shili ugufumlulwa makole.”

Ulusumo lunulo, lugalenganijiyagwa kuli munhu uyo aling’wiming’holo umukikalile kakwe. Umunhu ng’wunuyo, agabhimaga abhiye ijikolo jakwe ulubhanhomba bho gubhawila giki adinajo, aliyo gashinaga jilihoyi umukaya yakwe. Uweyi agamanyikaga ukubhanhu abho oliobhima ulu lyashiga ilikanza lya gujitumamila ijikolo jinijo.

Umunhu ng’wunuyo, agikolaga nuyo agabhabhima shili abho bhanhandaga wiza ufumbulwa makole, aho lyashiga ilikanza lya gujiheha, kunguno nu weyi agabhimaga abhiye wiza omanyika ulu lyashiga ilikanza lya gujitumamila ijikolo jakwe jinijo. Hunagwene abhanhu bhenabho bhagang’wilaga giki, “kub’isa shili ugufumlulwa makole.”

Ulusumo lunulo, lolanga bhanhu higulya ya kuleka nhungwa ja wiming’holo umukilalile kabho, kugiki bhadule gwiyambilija chiza ugujibheja ikaya jabho, umuwikaji bhobho.

Mathayo 10:26-27.

Luka 12:2-3.

KISWAHILI: KUFICHA KUNDE UTAFICHULIWA MAGANDA.

Chanzo cha methali hiyo, kilitokea kwenye uazimaji wa kunde. Walikuwepo watu walioenda kuazima kunde kwa jirani yao wakisema, ‘tunaazima kunde kwenye familia hii.’ Jirani yao huyo aliwajibu, ‘mimi sina kunde.’

Lakini kumbe, siku moja alipozipiga kunde hizo akaanza kuzipepetea nje kwa vile hazipepetewi ndani ya nyumba. Ndipo watu wale aliowanyima kunde hizo wakagundua kuwa mtu huyo ni mchoyo. Ndiyo maana wakamwambia kwamba, “kuficha kunde utafichuliwa maganda.”

Methali hiyo, hulinganishwa kwa mtu yule ambaye ni mchoyo katika maisha yake. Mtu huyo, huwanyima wenzake wanaomuomba vitu vyake kwa kuwaambia kwamba, hana, kumbe anavyo vitu hivyo ndani ya nyumba yake. Yeye hujulikana kwa watu hao kuwa aliwanyima unapofika wakati wa kuvitumia vitu hivyo.

Mtu huyo, hufanana na yule aliyewanyima kunde majirani zake walimuomba, akafichuliwa maganda, kwa sababu naye huwanyima wenzake vitu vyake wanamuomba, ambavyo huonekana unapofika wakati wa kuvitumia. Ndiyo maana watu hao humwambia kwamba, “kuficha kunde utafichuliwa maganda.”

Methali hiyo, hufundisha watu juu ya kuachana na tabia za uchoyo katika maisha yao, ili waweze kusaidiana vizuri katika kuziletea maendeleo familia zao, maishani mwao.

Mathayo 10:26-27. ““Kwa hiyo msiwaogope hao, kwa maana hakuna kilichofichika ambacho hakitafunuliwa, wala hakuna siri ambayo haitajulikana. Ninalowaambia gizani, ninyi lisemeni mchana peupe na lile mnalosikia likinong’onwa, masikioni mwenu, lihubirini kwenye paa la nyumba.”

Luka 12:2-3. ‘‘Hakuna jambo lo lote lililositirika ambalo halitafunuliwa au lililofichwa ambalo halitajulikana. Kwa hiyo, lo lote mlilosema gizani litasikiwa nuruni na kile mlichonong’ona masikioni mkiwa kwenye vyumba vya ndani, kitatangazwa juu ya paa.”

kunde beans

kunde beans-

kunde string-beans

ENGLISH: HE, WHO HIDES COWPEAS, WILL BE BETRAYED BY THEIR CHAFFS.

The basis of this proverb came from asking for cowpeas .There were people who went to ask for cowpeas from their neighbour saying, ‘we are asking for cowpeas from this family.’ The neighbour replied, ‘I don’t have any cowpeas.’

However, one day when he had thrashed the cowpeas he began to sift them out as they could not be sifted inside the house. Then the people who had asked for those cowpeas and were denied by him realized that the man was greedy. That is why they told him that, “he, who hides cowpeas, will be betrayed by their chaffs.”

This proverb is compared with a person who is greedy. Such man deprives his colleagues of his possessions by telling them that he does not have them, but he has them in his house. He is known to those people that he denied them when it came time to use those things.

He is like the one who refused his neighbours of the cowpeas they had asked for, but who was betrayed by their chaffs .This is because he also denies his fellows of the things they ask for him of which he says he does not have but which appear when the time for using them comes. That is why these people tell him that, “he, who hides cowpeas, will be betrayed by their chaffs.”

This proverb teaches people about not being greedy so that they can help each other better in bringing development to their families.

Matthew 10: 26-27 Luke 12: 2-3.

757. KUB´ISA NYAMA UGUFUMBULWA BHUSHISHI.

Imbuki ya lusumo lunulo, ilolile bhushishi na kikalile kabho. Ubhushishi bhunubho jili shinu jidoo ijojitogilwe ginhu ja maguta guta giki nyama. Giko lulu gashinaga ilijilambu ugubhub´isila inyama ubhushishi bhunubho. Hunagwene abhanhu bhagayombaga giki, “kub’isa nyama ugufumbulwa bhushishi.”

Ulusumo lunulo, lugalenganijiyagwa kuli munhu uyo alinjindi o mitugo ja bhanhu. Umunhu ng’wunuyo agajibhulagaga imitugo ja bhanhu oyijibisa nyama hasi, kigiki bhadizumana abhanhu.

Aliyo lulu, ulu ugiza ung´winikili jikolo ijo jabhulagagwa, jigwigela imeng´ho ijagumanyikija ho aho bhalilaga inyama, nulu aho bhab’isila gidi bhushishi na bhuzezemu umo bhugamanyikijaga aho gutumamilwaga umhayo gunuyo. Uweyi agwikala owawilaga bhanhu abhagukanila. Hunagwene abhanhu bhagang’wilaga giki umunhu ng’wunuyo, “kub’isa nyama ufumbulwa bhushishi.

Ulusumo lunulo, lolanga bhanhu higulya ya kuleka nhungwa ja gwibha jikolo ja bhichabho, umukikaila kabho, kugiki bhadule gwikala bho mholele na bhichabho umuwikaji bhobho. Uwikaji bhunubho bhugubhambilija gupandika matwajo mingi umukikalile kabho.

Mithali 28:13.

Mathayo 10:26-27.

KISWAHILI: KUFICHA NYAMA UTAFICHULIWA SISIMIZI.

Chanzo cha methali hiyo, chaangalia sisimizi na maisha yao. Sisimizi hao, ni wadudu wadogo ambaho hupenda kitu chenye mafuta kama nyama. Hivyo basi, kumbe ni vigumu kuwafichia nyama sisimizi hao. Ndio maana watu husema kwamba, “kuficha nyama utafichuliwa sisimizi.”

Methali hiyo, hulinganishwa kwa mtu yule ambaye huiba na kuua mifugo ya watu na kuificha chini ile nyama. Mtu huyo huwaua mifugo hao kwa kuwanyonga ili watu wasimsikie wakati analitekelea jambo hilo.

Lakini kumbe akija mwenye mali ataziona zile alama za mafuta zilizopo katika eneo hilo la tukio, na kutambua kwamba, mfugo wake umeliwa au umefichwa hatika maeneo hayo. Ndiyo maana watu huummwambia mtu huyo kwamba, “kuficha nyama utafichuliwa sisimizi.”

Methali hiyo, hufundisha watu juu ya kuachana  na tabia za kuwaibia watu mali zao katika maisha yao, ili waweze kuishi kwa amani na wenzao, maishani mwao. Maisha hao, yatawawezesha kupata mafanikio mengi zaidi maishani mwao.

Mithali 28:13. “Yeye afichaye dhambi zake hatafanikiwa, bali ye yote aziungamaye na kuziacha hupata rehema.”

Mathayo 10:26-27. “Kwa hiyo msiwaogope hao, kwa maana hakuna kilichofichika ambacho hakitafunuliwa, wala hakuna siri ambayo haitajulikana. Ninalowaambia gizani, ninyi lisemeni mchana peupe na lile mnalosikia likinong’onwa, masikioni mwenu, lihubirini kwenye paa la nyumba.”

meat steak-

 

ENGLISH: HE WHO HIDES MEAT ANTS WILL BETRAY HIM.

The foundation of the above proverb focuses on ants and their lives. These are small insects which eat something like fat and meat. Therefore, it is difficult to hide the meat from ants. That is why people say that, “he who hides meat, ants will betray him.”

This proverb is likened with a man who steals and kills people’s livestock and hides the meat. He kills those animals by hanging them so that people will not hear him when he does this.

But when the owner arrives where his livestock were strangled, skinned and their meat hid, he will see the fatty marks on the scene, and realize that his livestock were eaten or hidden in that area. That is why people say, “he who hides meat, ants will betray.”

This proverb teaches people about stopping from bad habits of stealing people’s property so that they can live in peace with each other. Such life will enable them to achieve even greater success in life.

Proverbs 28:13.

Matthew 10: 26-27.

756. MBIJI GWILAGULILA MINALA IGUGUMALA MAKONO.

Ulusumo lunulo, lwandija kuli munhu uyo usadaga mbiji. Umunhu ng’wunuyo oyilagulaga isada yakwe yiniyo bho guyibhonela soni. Isada yiniyo, yamanaga yugalya amakono gakwe, nose gegela gushila, kunguno ya guyibhonela soni. Abhanhu aho bhabhona giki aliyilagulila soni imbiji yiniyo, bhung’wila giki, “mbiji gwilagulila minala igugumala makono.”

Ulusumo lunulo, lugalenganijiyagwa kuli munhu uyo alina na makoye ayo agabhonaga soni ugubhawila abhiye. Amakoye genayo, gagamanaga gukula mpaga nose gaganlabhulaga umunhu ng’wunuyo.  Uweyi agaminyikaga kunguno ya gubhona soni ugubhawila abho bhadulile gung’wambilija ugugamala wangu amakoye genayo.

Umunhu ng’wunuyo, agikolaga nuyo oyilagulilaga minala mbiji yakwe, nose yugamala amakono gakwe, kunguno nuweyi agagabhonelaga soni amakoye ayo nose gagaminyaga, umukikalile kakwe. Hunagwene abhanhu bhagang’wilaga giki, “mbiji gwilagulila minala igugumala makono.”

Ulusumo lunulo, lolanga bhanhu higulya ya guleka gugabhonela soni amakoye gabho ayo galikihamo na sata, nulu nzala, kugiki bhadule gwiyambilija ugugamala wangu haho gatali ugubhalabhula, umuwikaji bhobho.

Luka 13:3-5.

1 Wakorintho 11:29-30.

KISWAHILI: UKOMA UKIUTIBIA AIBU UTAKUMALIZA MIKONO.

Methali hiyo, ilianzia kwa mtu yule aliyekuwa anaumwa ukoma. Mtu huyo, alikuwa akiutibia aibu ugonjwa wake huo. Ugonjwa huyo uliendelea kuimaliza mikono yake kwa sababu ya kuuonea aibu. Watu walipoona kwamba alikuwa akiutibia aibu ukoma huo, walimwambia kwamba, “ukoma ukiutibia aibu utakumaliza mikono.”

Methali hiyo, hulinganishwa kwa mtu yule ambaye ana matatizo ambayo huona aibu kuwaambia wenzake. Matatizo hayo huendelea kukua mpaga mwishowe humuumiza mtu huyo. Yeye huumia kwa sababu ya kuona aibu kuwaeleza wale wanaoweza kuyamaliza mapema, matatizo hayo.

Mtu huyo, hufanana na yule aliyekuwa akiutibia aibu ukoma wake, mwishowe ukaimaliza mikono yake, kwa sababu naye huona aibu kuwashirikisha wenzake matatizo yake, mwishowe huanza kumuumiza, katika maisha yake. Ndiyo maana watu humwambia kwamba, “ukoma ukiutibia aibu utakumaliza mikono.”

Methali hiyo, hufundisha watu juu ya kuacha kuyaonea aibu matatizo yao ambayo ni pamoja na ujonjwa, au njaa, ili waweze kusaidiana katika kuyamaliza mapema kabla hayajawaumiza, maishani mwao.

Luka 13:3-5. “La hasha! Ninyi nanyi msipotubu, mtaangamia vivyo hivyo. Au wale watu kumi na wanane waliokufa walipoangukiwa na mnara huko Siloamu, mnadhani wao walikuwa waovu kuliko watu wote waliokuwa wanaishi Yerusalemu? Nawaambia, la hasha! Ninyi nanyi msipotubu, wote mtaangamia vivyo hivyo.””

1 Wakorintho 11:29-30. “Kwa maana mtu ye yote alaye na kunywa pasipo kuutambua mwili wa Bwana, anajiletea hukumu juu yake mwenyewe. Hii ndiyo sababu wengi miongoni mwenu ni wagonjwa na dhaifu na wengine wenu hata wamekufa.”

ugonjwa sipi-falls

hands

hands

ENGLISH: HE WHO TREATS LEPROSY SHAMEFULLY, HELPS IT CUT HIS HANDS.

The above proverb began with the man who was suffering from leprosy. Nevertheless, he was ashamed of his illness; therefore he was not treating himself very seriously because he felt ashamed to expose his hands to people who would know that he was suffering from leprosy. Feeling ashamed, the disease continued to eat his hands. When the people saw that he was suffering from leprosy, they told him, “he who treats leprosy shamefully, helps it cut his hands.”

This proverb is compared with a person who has problems but he is ashamed to tell his colleagues. These problems continue to grow and eventually hurt the person. He is hurt because he is ashamed to tell those who can solve them.

That man is like the one who was ashamed of his leprosy, which finally cut his hands. This is because he too feels ashamed to share his problems with others. Therefore; the disease finally begins to hurt him. That is why people say that, “he who treats leprosy shamefully, helps it cut his hands.”

This proverb teaches people about not to be ashamed of their problems which include sickness, or hunger. They should expose them to others so that they can help each other to get rid of them before they hurt them.

Luke 13: 3-5.

1Corinthians 11: 29-30.