Imbuki ya lusumo lunulo, yilolile wibhandi bho ng’wa munhu ubho gulolelwa uluguku. Uwibhandi bhunubho, bhuli bho gubhisa mili gungi bho nduhu ugulubhisa uluguku, kunguno ya guduma ugwibhisa hasi. Hunagwene abhanhu bhagang’wilaga giki, ‘wibhandila higulya walolelwa uluguku.’
Ulusumo lunulo, lugalenganijiyagwa kuli munhu uyo atogilwe gubhalemba mhayo abhiye abho bhabhumanile ubhunhana bhogo. Umunhu ng’wunuyo, agiganikaga giki, abhiye bhenabho, bhadabhudebhile ubhunhana bho mhayo uyo alibhalomela.
Uweyi agikolaga nu munhu uyo agibhandilaga higulya bho gululeka hanze uluguku ulo lugalolelagwa na bhiye, kunguno nuweyi agabadijiyagwa na bhanhu abho alibhalomela igiki, alibhalemba. Hunagwene abhanhu bhenabho, bhagang’wilaga giki, ‘wibhandila higulya walolelwa uluguku.’
Ulusumo lunulo, lolanga bhanhu higulya ya kuleka bhulomolomo, bho guyomba mihayo iyo bhiyitilaga bhugengeji, kugiki bhadule gubhalomela mihayo ya ng’hana abhichabho, umuwikaji bhobho.
Matendo 5:1-12.
Mwanzo 3:1-14.
Luka 12:2.
Mathayo 12:29-32.
Mithali 28:13.
Yohana 18:15.
UMEJIFICHIA JUU UMEONEKANA KIBIYONGO.
Chanzo cha methali hiyo, chaangalia kujificha kwa mtu aliyefika mwili kikaonekana kibiyongo chake. Kujificha kwa mtu huyo, ni kwa kuuficha mwili ng’wingine tu na kukiacha nje kibiyongo chake, kwa sababu ya kujifichia juu, badaya ya chini. Ndiyo maana watu humwambia mtu huyo kwamba, ‘umejifichia juu umeonekana kibiyongo.’
Methali hiyo, hulinganishwa kwa mtu yule ambaye hupenda kuwadanganya watu kwa kuambia maneno wanayoyafahamu ukweli wake. Mtu huyo, hufikiria kwamba, wenzake hayo hawaufahamu ukweli wa maneno yale anayowaeleza.
Yeye hufanana na mtu yule aliyejifichia juu akaonekana kibiyongo, kwa sababu naye, uongo wake huonekana kwa wale anaowadanganya. Uongo huo, ni kama kibiyongo kinachoonekana kwa watu, kwa sababu watu hao wanaufahamu ukweli wa maneno anayowambia. Ndiyo maana watu hao, humwambia mtu huyo kwamba, ‘umejifichia juu umeonekana kibiyongo.’
Methali hiyo, hufundisha watu juu ya kuacha kusema uongo kwa kuwaambia watu maneno waliyoyafanyia utafiti, ili waweze kuwaeleza ukweli wenzao kwa ajili ya kuziendelea vizuri familia zao, maishani mwao.
Matendo 5:1-12.
Mwanzo 3:1-14.
Luka 12:2.
Mathayo 12:29-32.
Mithali 28:13.
Yohana 18:15.
ENGLISH: YOU HAVE HIDDEN YOURSELF IN AN OPEN SPACE, YOUR HUMP IS SEEN.
The source of this saying is a person who tends to hide himself/herself without knowing that he/she is seen by his/her enemies. This person can think that he/she has hiden himself/herself while in actual fact some parts of his/her body are easily seen. This is why people came with this saying that ‘you have hidden yourself in an open space, your hump is seen’ to mean failure to have secrets in life.
This saying can be compared to a person who loves to deceive people by telling lies. Such a person sometimes does not know that there are times he/she lies to people who know the truth of the matter. Those people who listen to his/her lies will consider him/her as someone who hides himself/herself in an open area and therefore easily seen by his/her enemies.
This saying teaches people to stop telling lies by telling people the words they have researched thus having scientific evidences before coming to conclusion about a certain phenomenon.
Acts 5: 1-12, Genesis 3: 1-14,Luke 12: 2,Matthew 12: 29-32, Proverbs 28:13, John 18:15.