Imbuki ya lusumo lunulo ilolile bhuli bho jiliwa ijo munhu ozugilagwa. Ulu unzugi alinzugila jiliwa munhu, itichiza ugungema inda yakwe bho guzuga jiliwa jigehu duhu. Ib’elelile unzungile umunhu ng’wunuyo jiliwa ija gulya mpaga wiguta, kunguno ‘gulya gudigemagwa.’
Ulusumo lunulo lugalenganijiyagwa kuli munhu uyo agabhazugilaga jiliwa jigehu abhanhu b’akwe bhaduma ugwiguta. Agabhalekaga b’atub’ile abhanhu bhahakaya yiniyo, kunguno ya gubhagema nda jab’o. Agabhizaga guti alibhagema abhanhu bhenabho abhone ulugiki bhagudula ugwiguta. Umunhu ng’wunuyo adadeb’ile igiki ugulya gudigemagwa. Hunagwene, abhanhu bhenabho bhagang’wilaga giki, ‘gulya gudigemagwa.’
Ulusumo lunulo lolanga bhanhu kudebha kubhalang’hana bhanhu bhangi bho gubhitila ya ng’hana umuwikaji bhobho. Ubhudeb’i bhunubho bhugub’inha abhanhu bhab’o nguzu ja guitumama imilimo yabho bho bhukamu bhutale, ubho bhudulile gujibheja chiza ikaya jabho.
(Yohane 6:4 – 13).
KISWAHILI: KULA HAKUJARIBIWI.
Chanzo cha methali hiyo chaangalia ulaji wa chakula wa mtu fulani. Mpishi akimpikia chakula mtu kwa kumjaribu tumbo lake, mtu huyo hatashiba. Kumbe siyo vizuri kujaribu tumbo la mtu kwa kupika chakula kichache tu. Yafaa kumpikia chakula cha kumwezesha kula mpaka kutosheka, kwa sababu ‘kula hakujaribiwi.’
Methali hii hulinganishwa kwa mtu yule awapatiaye watu wake mahitaji kidogo, yafananishwayo na chakula kidogo, kisichoweza kuwashibisha watu wake. Mtu huyo huwaacha watu wake wakiwa bado wanahitaji, kwa sababu ya chakula hicho kuwa kichache au mahitaji hayo kutoweza kuwatosha watu hao. Mtu huyo, huwa kama anawajaribu watu hao ili aone kama watashiba, kwa sababu yeye haelewi kwamba kula hakujaribiwi. Ndiyo maana watu hao humwambia kwamba, ‘kula hakujaribiwi.’
Methali hiyo hufundisha watu juu ya kufahamu kuwatunza watu wao kwa kuwatendela haki maishani mwao. Uelewa huo utawawezesha watu wao kupata haki zao na kuongeza nguvu na bidii ya kutekeleza majukumu yao ya kila siku.
(Yohane 6:4 – 13).
ENGLISH: EATING IS NOT FOR TRIAL.
The origin of this proverb is someone’s food intake. If a cook cooks food for someone by trying his stomach, that person will never be satisfied. Thus, it is not good to try someone’s stomach by cooking little food. It is best to prepare a meal that will allow him/her to eat until he/she is satisfied, because ‘eating is not for trial.’
The proverb is used comparatively to remind and individual who provides inadiquate needs for his/her people, like little food that cannot satisfy them. Such an individual leaves his/her people wanting, because of the food being too little or because of the needs being unsatisfied. The individual seems like he/she had intended to try his/her people to see if they would be satisfied, because he/she does not understand that ‘eating is not for trial.’ That is why these people tell him/her, ‘Eating is not for trial.’
The proverb teaches people to develop understanding of how to take good care of their people by doing justice to their lives. Such an understanding will enable their people to have access to their rights and be motivated to put more efforts and zeal in carrying out their daily duties.
(John 6: 4-13)