594. KALAGU – KIZE. JILUGUTA NGANYALE: – NG’HUNDYA.

Imbuki ya kalagu yiniyo, yingilile kubhulumi bho Ng’hundya kujisumva jilibhe. Ing’hundya jilisumva ijo igalumaga na gudamila ha mili go ntugo uyo gutali gusiminza. Yiyoyi igadamilaga aha ng’ombe, mbuli nulu ha Mbogo, aho yalumaga, kugiki imane yugabipa amininga gakwe uyo yanumaga ng’wunuyo. Agumanusiminza iliho duhu, mpaga wigele oguyinja hoyi. Hunagwene abhanhu bhagiganilaga giki,  ‘jiluguta nganyale:- Ng’hundya.’

Ikalagu yiniyo, igalenganijiyagwa kuli munhu, uyo agigashaga ha ng’wa nsabhi. Umunhu ng’wunuyo, agikolaga ni ng’hundya yiniyo, kunguno nuweyi agamanaga ulya duhu ijiliwa ijahali nsabhi ng’wunuyo, guti ni ng’hundya yiniyo, iyo igamanaga yugabipa amaninga gakwe uyo yanumaga.

Uweyi agikalaga bho bhuyegi aha linsabhi ng’wunuyo, kunguno agamanaga ulya duhu ijiliwa ijo ojichola unsabhi okwe. Abhanhu abho bhagamonaga bhagikalaga bhedebhile igiki, uweyi wikajiwa hoyi jiliwa duhu, kunguno ulu jushila ijiliwa jinijo, adudula ugwikala ahakaya yiniyo. Hunagwene abhanhu bhagiganilaga giki, ‘jiluguta nganyale:- Ng’hundya.’

Ikalagu yiniyo, yalanga bhanhu higulya ya gubhakuja ab’ana bhabho bho gubhonhya mabhele chiza, na gwibhegeja ijinagutumama milimo yabho, abho bhakula, kugiki bhaleke ugwisanya nguzu ja bhangi, umuwikaji bhobho.

Isaya 49:15.

Isaya 60:16.

Mithali 10:15.

Mithali 22:7.

2Wathesalonikew 3:10.

Waroma 12:11-12.

Waroma 12:11-12.

Mathayo 24:13.

KISWAHILI: KTENDAWILI TEGA.

KIMUNG’ATACHO HUMNYONYA HUKU AKITEMBEA KWA MADAWA:- KUPE.

Chanzo cha kitendawili hicho, chatokea kwenye ung’ataji wa kupe kwa mnyama. Kupe huyo, hung’ata ng’ombe, mbuzi, kondoo hata nyati, akiwa anatembea. Yeye hung’ang’ania pale ulipouma, huku akifyonza damu ya mnyama huyo wakati wote. Ndiyo maana watu huhadithiana kwamba, ‘kimung’atacho humnyonya huku akitembea kwa madaha:- kupe.’

Kitendawili hicho, hulinganishwa kwa mtu yule ambaye, huishi kwa mtu aliye tajiri. Mtu huyo, hufanana na kupe kwa sababu naye huendelea kula tu, kwenye familia ya tajiri huyo, kama kupe anyonyavyo damu kwa mnyama aliyemng’ata.

Yeye huishi kwa furaha tu kwa tajiri huyo, kwa sababu ya kupata sehemu ya kula chakula, ambacho tajiri huyo alikitafuta. Watu wale wanaomuelewa mtu huyo, humwambia kwamba yeye yuko pale kwa sababu ya chakula tu, kikiisha hawezi kuendelea kukaa pale. Ndiyo maana wao huhadithiana kwamba, ‘kimung’atacho humnyonya huku akitembea kwa madaha:- kupe.

Kitendawili hicho, hufundisha watu juu ya kuwakuza watoto wao kwa kuwanyonyesha, na kujitegemea kwa kufanya kazi zao, kwa wale walio na uwezo huo, ili waache kutegemea nguvu za wengine, maishani mwao.

Isaya 49:15.

Isaya 60:16.

Mithali 10:15.

Mithali 22:7.

2Wathesalonike 3:10.

Waroma 12:11-12.

Mathayo 24:13.

tick4

tick1

tick3

ENGLISH: I HAVE A RIDDLE – LET IT COME.

THE ONE THAT BITES AND SUCKS BLOOD WHILE THE VICTIM WALKING MAJESTICALLY – TICK.

The source of this riddle is the bite of a tick. Ticks tend to bite animals like cows, goats and sheep and when it bites, it tends to suck blood while the victimized animal keeps on walking. This is why people came with the riddle that ‘the one that bites and sucks blood while the victim walking majestically – tick’ to communicate how the tick can enjoy riding an animal while sucking its blood.

This riddle can be compared to someone who lives with a rich person. This person, considered to be poor, can live like a tick that sucks blood and enjoys the ride. Life within this family of a rich person is good thus making this poor person to enjoy good shelter, food and clothing. This poor person can be looked at as someone who went to live with the rich man just because he/she wanted the richman’s provisions.

This riddle teaches people about nurturing their children in a good manner so as to make them become self-reliant in future. They will avoid living like ticks rather look for what can make them sustain their lives.

Isaiah 49:15, Isaiah 60:16, Proverbs 10:15, Proverbs 22: 7, 2Thessalonians 3:10, Romans 12: 11-12

Matthew 24:13.

Leave a Reply

Fill in your details below or click an icon to log in:

WordPress.com Logo

You are commenting using your WordPress.com account. Log Out /  Change )

Facebook photo

You are commenting using your Facebook account. Log Out /  Change )

Connecting to %s

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.