Imbuki ya lusumo lunulo yingilile kukikalile kabhana b’usumab’u. Abhanhu bhenabho bhali bha tarafa ya b’usumab’u, Wilaya ya Kwimba, umu Nkoa go Ng’wanza. Abhana b’usumab’u bhali bhasala bha gub’ub’isa ubhung’hana. Ulu munhu ubhabhuja ginhu bhayombaga giki, bhadamanile. Gashinaga bhamanile aliyo bhalib’isa, guti gulalila lugoye. Hunagwene abhanhu ulu bhumhona munhu alib’isa ginhu, bhagayombaga giki, ‘b’usumab’u yalalilaga lugoye.’
Ulusumo lunulo lugalenganijiyagwa kuli munhu uyo adab’uyombaga ubhunghana, umukikalile kakwe, Umunhu ng’wunuyo agab’ub’isaga ubhunghana ubho bhalitogwa gubhumana abhiye. Hunagwene abhanhu bhagayombaga giki, ‘b’usumab’u yalalilaga Lugoye.’
Ulusumo lunulo lolanga bhanhu higulya ya kubhawila bhunghana abhichabho, ubho b’udulile gub’ambilija ijina gwikala bho mholele nabho, umuwikaji bhobho.
Yoshua Bin Sira 27:16-21.
Mithali 20:19.
Mithali 25:19.
KISWAHILI: B’USUMAB’U IMELALIA KAMBA.
Chanzo cha methali hiyo chatokea kwenye maisha ya wale watokao busumabu. Watu hao ni wa tarafa ya Busumabu, Wilaya ya Kwimba, mkoani Mwanza. Watu hao walikuwa wajanza wa kuuficha ukweli. Mtu akiwauliza jambo fulani, wao walijibu kwamba, hawalifahamu. Kumbe wanalifahamu, lakini wao hulificha kama kulalila kamba. Ndiyo maana watu wakimuona mmoja anaonekana kuwa na hali ya kuficha kitu, husema, ‘busumabu imelalia kamba.’
Methali hiyo hulinganishwa kwa mtu yule asiye sema ukweli maishani mwake. Mtu huyo huwaficha wenzake ukweli ule watakao kuufahamu, ambao utawasaidia maishani mwao. Ndiyo maana watu hao husema kwamba, ‘busumabu imelalia kamba.’
Methali hiyo hufundisha watu juu ya kuwaambia watu wao ukweli uwezao kuwasaidia katika kuishi kwa amani na wenzao, maishani mwao.
Yoshua Bin Sira 27:16-21.
Mithali 20:19.
Mithali 25:19.
ENGLISH: BHUSUMABHU HAS SLEPT ON THE ROPE
The source of the above saying comes from the lives of people who come from a place known as Bhusumabhu; a division in Kwimba District, Mwanza Region.
Those people were clever enough to hide truth from other people. When they were asked about something their reply would always be ‘I don’t know/understand.’ But, in fact, they know/understand it. Rather, they hide it like sleeping on a rope. This is why when people see someone who appears to be clever enough to hide truth from others they can say ‘bhusumabhu has slept on a rope.’
The proverb is likened to a person who does not tell the truth in his/her life. Such a person hides truth from others, which, in so doing, can deny them success in life. This is why a person can warn such people by telling that ‘bhusumabhu has slept on a rope.’
The proverb teaches people about telling truth that can help them live in peace with their neighbors in their lives.
Joshua Bin Sira 27: 16-21.
Proverbs 20:19.
Proverbs 25:19.