Imbuki ya lusumo lunulo yingilile kukikalile ka bhanhu bha bulima. Abhanhu bhenabho, bhikalaga na kajile ka gwikala bhubhalola musilili abho bhaloga nabho. Hunagwene abhanhu, ulu munhu ubhalola musilili, bhagang’wilaga giki, ‘goga na bha bulima liso musilili.’
Ulusumo lunulo lugalenganijiyagwa kuli munhu uyo ali omasala mabhi. Umunhu ng’wunuyo, agalolaga nzila ya gubhitilila yabhubhi abhiye, guti gubhighila, nulu gubhitila ginhu jose jose, ijo jilija bhubhi.
Abhanhu abho bhagamanile amasala ga ng’wa munhu ngu’wunuyo, igiki gali mabhi, bhagabhahugulaga abhichabho, kugiki bhiyangalile, adizudula gubhitila yiyabhubhi yiniyo. Hunagwene abhanhu bhagayombaga giki, ‘goga na bha bulima liso musilili.’
Ulusumo lunulo lolanga bhanhu higulya ya guleka nhungwa ja gubhitila ya bhubhi abhichabho, na gwilalang’hana na bhanhu abha masala mabhi, kugiki, bhadizitilwa yiyabhubhi, yiniyo, umuwikaji bhobho.
Mathayo 5:29.
2 Petro 2:14.
KUOGA NA WATU WA BULIMA JICHO KWENYE MAENEO YA CHINI.
Chanzo cha methali hiyo chatokea kwenye maisha ya watu wa bulima. Watu hao, walikuwa na desturi ya kuwaangalia kwa jicho la chini chini, wale waliokuwa wakioga nao. Ndiyo maana watu husema kwamba, ‘kuoga na watu wa bulima jicho kwenye maeneo ya chini.’
Methali hiyo hulinganishwa kwa mtu yule, ambaye ana akili mbaya. Mtu huyo hutafuta njia za kuwatendea maovu wenzake, kama vile kuwaibia, au kuwatendea ovu lolote lile.
Watu wale wanaozifahamu akili mbaya za mtu huyo, huwaangalisha wenzao, ili muovu huyo asije akawatembea uovu huo. Ndiyo maana watu husema kwamga, ‘kuoga na watu wa bulima jicho kwenye maeneo ya chini.’
Methali hiyo hufundisha watu juu ya kuacha tabia za kutenda maovu, na kuwa makini na watu wenye akili za kutenda maovu, wasije wakawatendea uovu huo, maishani mwao.
Mathayo 5:29.
2 Petro 2:14.
ENGLISH: IN SHOWERING TOGETHER WITH THE BULIMA PEOPLE ALWAYS THEIR EYES ARE DOWN ON YOU.
The source of the proverb comes from the lives of Bulima people. These are the people who had a bad habit. So, when bathing together, they will always keep their eyes on you to look for ways to hurt you. This is why people say ‘in showering together with the Bulima people always their eyes are down on you.’
The proverb can be compared to a person who has a bad mind. Such a person looks for ways to hurt others, such as robbing them, or doing anything wrong.
The proverb teaches people about giving up bad habits, and being careful with people who do evil things. This will make them be good people in the society and be loved by others as well.
Matthew 5:29.
2 Peter 2:14.