689. NG’HWI NINGI JIGANGALUCHAGA.

Ulusumo lunulo, lufumilile kulilomelele lya bhazugi bhahanimo nhebhe. Uumo obho agabhawila abhiye, ‘dujagi dugasene ng’hwi kunguno unimo gunuyu gulintale noyi.’ Umo obhiye ashosha, ‘jilihoyi ijo denhile iyigolo.’ Uweyi agayomba, ‘ijinijo jigushila hayo ijiliwa jidinapya. Igelelilwe dujijile ng’hwi ningi ijo jidulile gubhachiwa mpaga jujibisha ijiliwa ja ha nimo gunuyo.’

Bhagizunilija bhugenha ng’wi ningi ijo bhagajizugula mpaga bhujibisha ijiliwa ija ha nimo gobho gunuyo. Hunagwene abhanhu bhagayombaga giki, ‘ng’hwi ningi jigangaluchaga.’

Ulusumo lunulo, lugalenganijiyagwa kubhanhu abho bhali ni nikoye ilo bhalihaya bhalyinje umuwikaji bhobho. Abhanhu bhenabho, bhagatumilaga nzila ningi ijo jigikolanijiyagwa na ng’hwi ningi, ijagudula gujibisha ijiliwa jabho. Ugwangalucha go bhujiku ing’hwi jigubhakaga, yilingisilile gutumila nguzu na nzila ningi, ijagudula gulimala ilikoye linilo.

Abhanhu bhenabho, bhagatumilaga nzila ningi ijagudula dulyinja ilikoye ilya bhusatu bho corona. Bhagabhalanjaga abhichabho ahigulya ya gulunganija kihamo inguzu nu bhumani bhobho, ijina gujidilila inzila ijo abhatalaamu bha afya bhalibhalanga. Abhoyi bhagalunganaga halumo ijina gunomba Mulungu abhambilije ugulimala wangu ilikoye linilo. Hunagwene abhanhu bhenabho, bhagayombaga giki, ‘ng’hwi ningi jigangaluchaga.’

Ulusumo lunulo, lolanga bhanhu higulya ya gulungana halumo ijinagujidimila inzila ijo abhadaktari bhalibhalanga, ni jingi ijo jidulile gubhingija ilikoye guti linilo, ilya bhusatu bho corona, kugiki bhadule gumala wangu, na gwikala bho mholele, umuwikaji bhobho.

KISWAHILI: KUNI NYINGI HUKESHA.

Methali hiyo, ilitokea kwenye maongezi ya wapishi wa kwenye sherehe fulani. Mmoja wao, aliwaambia wenzake, ‘twendeni tukakate kuni kwa sababu sherehe hii, ni kubwa sana.’ Mmoja wale wenazake alijibu, ‘zipo zile tulizoleta jana.’ Yeye alisema, ‘hizo zitakwisha bila kukiivisha chakula hicho. Inafaa tuendee kuni nyingi za kutosha kuwashwa mpaga kukiivisha chakula cha kwenye sherehe hiyo.’

Walikubaliana wakaenda kuleka kuni nyingi walizozipikia mpaga wakakiivisha chakula cha kwenye sherehe hiyo. Ndiyo maana watu husema kwamba, ‘kuni nyingi hukesha.’

Methali hiyo, hulinganishwa kwa watu walio na tatizo wanalotaka kulitatua katika maisha yao. Watu hao, hutumia njia nyingi ambazo hufananishwa na kuni ziwezazo kuivisha chakula chao. Kukesha usiku mzima zikiwaka kuni hizo, humaanisha kutumia nguvu na njiza nyingi kutosha kulimaliza tatizo hizo.

Watu hao, hutumia njia nyingi za kuwawezesha kujikinga na tatizo kama hilo la ugonjwa wa corona. Wao huwafundisha wenzao namna za kuungana pamoja katika kuyafuata maelekezo yanayotolewa na watalaamu wa afya. Watu hao, huunganisha nguvu zao huku wakimuomba Mungu awasaidie katika kulimaliza haraka tatizo hilo. Ndiyo maana wao huwaambia watu kwamba, ‘kuni nyingi hukesha.’

Methali hiyo, hufundisha watu juu ya kuunganisha nguvu na ufahamu wao, katika kuyafuata maelekezo ya madaktari, na mengine mengi ambayo yanaweza kuwaondolea tatizo hilo, la ugonjwa wa corona, ili waweze kuishi kwa furaha na amani, maishani mwao.

firewood3

firewood

ENGLISH: MANY PIECES OF FIREWOOD LIGHT THE WHOLE NIGHT.

The above proverb started from a conversation of cooks at a ceremony. One of them, says to her companions, ‘let us go to cut firewood because this celebration is so big.’ One of the others replies, ‘there are some that we brought yesterday.’ The other says, ‘those ones will get finished before the food is ready, we have to increase enough firewoods to cook nice meal for this ceremony.’

They agreed and went to pick up as many  fire woods as they can, which they used for cooking nice food for the ceremony. That is why people say that, ‘many fire-woods keep up burning for the whole night.’

This proverb is compared to people who have a problem that they want to solve in their lives. These people use a variety of ways in solving it, which are compared to many fire woods that spend the whole night burning. Keeping up all night burning the wood, means spending enough energy and knowledge in getting rid of their problems.

These people,  help others in using many ways for protecting themselves from various problems including the corona epidemic. They teach their fellows on how to get together  their strenghs enough to follow the instructions which have been provided to them by health professionals.

These people unite their efforts in using their talents as well as asking God for help in resolving  quickly the pandemic. That is why they tell people that, ‘many fire-woods keep up burning for the whole night.’

The proverb imparts in people an idea about putting together their efforts and understandings, for following doctors’ instructions, and many other ways that can remove the problem of corona virus, so that they can live happily and peacefully, in their lives.

Leave a Reply

Fill in your details below or click an icon to log in:

WordPress.com Logo

You are commenting using your WordPress.com account. Log Out /  Change )

Facebook photo

You are commenting using your Facebook account. Log Out /  Change )

Connecting to %s

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.