Imbuki ya lusumo lunulo, imhoyelile munhu ngikulu uyo ali na miaka mingi. Ungikulu ng’wunuyo, adulile gugachala amiganiko gakwe kungi niyo kule ulu mulilomela mhayo nebhe nuweyi. Uweyi adulile nulu gudedebhala duhu, nulu gukamala bho nduhu nulu guyomba mhayo ulu alilomela mhayo na munhu. Hunagwene abhanhu bhagang’wilaga giki, “ngikulu Ng’wagala, untwe Mondo.”

Ulusumo lunulo, lugalenganijiyagwa kuli munhu uyo agatumamaga milimo yakwe ukunu amiganiko gakwe gali kungi niyo kule naho alitumamila unimo gokwe gunuyo, umukikalile kakwe. Umunhu ng’wunuyo, agajaga gujulima kungunda, aliyo amiganiko gakwe gali ha kaya yakwe, kunguno ya gugayiwa witegeleja bho gutumama nimo gumo bhuli likanza. Uweyi agadumaga uguimala chiza imilimo yakwe kunguno ya gudilila mihayo mingi umubhutumami bho milimo yakwe bhunubho, umuwikaji bhokwe.

Umunhu ng’wunuyo, agikolaga nu ngikulu uyo wilomelaga mhayo na ng’wiye ukunu amiganiko gakwe gali kule na henaho, kunguno nuweyi agatumamaga nimo ukunu amiganiko gakwe gali kule na ha nimo gunuyo, umukikalile kakwe. Hunagwene abhanhu bhagang’wilaga giki, “ngikulu Ng’wagala, untwe Mondo.”

Ulusumo lunulo, lolanga bhanhu higulya ya gutumama milimo yabho bho gugatuula amiganiko gabho haho nimo uyo bhaligutumama, kugiki bhadule gupandika sabho ningi umubhutumami bhobho bhunubho, umuwikaji bhobho.

Mathayo 13:10-15.

KISWAHILI: BIBI KIZEE MWAGALA, KICHWA MONDO.

Chanzo cha methali hiyo, humuongelea bibi kizee mwenye miaka mingi. Bibi kizee huyo, aweza kuyapeleka mawazo yake kwingine wakati munaongea neno fulani naye. Yeye aweza hata kuduwaa tu kwa kukaa kimya wakati anaongea neno fulani na mwenzake. Ndiyo maana watu humwambia kwamba, “bibi kizee Mwagala, kichwa Mondo.”

Methali hiyo, hulinganishwa kwa mtu yule ambaye hufanya kazi wakati mawazo yake yako kwingine ambako ni mbali na pale, katika maisha yake. Mtu huyo, huenda kulima shambani wakati mawazo yake yako nyumbani kwake, kwa sababu ya kukosa umakini wa kutekeleza jambo moja kwanza na kulimaliza. Yeye hushindwa kuzimaliza vizuri kazi zake, kwa sababu ya kufikiria kitu kingine wakati anafanya kazi  zake, maishani mwake.

Mtu huyo, hufanana na yule bibi kizee aliyeweka mawazo yake kwingine wakati anaongea na mwenzake, kwa sababu naye huyaweka mawazo yake mbali na kazi anayoifanya wakati huo, katika maisha yake. Ndiyo maana watu humwambia kwamba, “bibi kizee Mwagala, kichwa Mondo.”

Methali hiyo, hufundisha watu juu ya kufanya kazi zao kwa kuweka mawazo yao kwenye kazi hizo wanazozifanya wakati huo, ili waweze kupata mali nyingi katika kazi zao hizo, maishani mwao.

Mathayo 13:10-15.