Bhalihoyi bhanhu bhabhili abho bhahoyaga chiza. Abhanhu bhenabho bhilomelaga mihaya ya nhana kunguno bhahayaga gujibheja chiza ikaya jabho. Abhoyi bhali na bhutogwa bhutale ukubhanhu bhabho ni kaya jabho umuwikaji bhobho bhunubho. Hunagwene bhagayombaga mihayo ya nhana bhizunilija giki, “alichelene.”

Akahayile kenako kagalenganijiyagwa kubhanhu abho bhali bhatungilija umukikalile kabho. Abhanhu bhenabho bhagabhalangaga abhanhu bhabho bho gubhawila mihayo ya nhana iyagubhambilija ugwikala chiza na bhichabho, kunguno ya bhutungilija bhobho bhunubho umuwikaji bhobho bhunubho. Abhoyi bhagikalaga na bhuyegi bhutale umukaya jabho jinijo kunguno ya bhutungilija bhobho ubho gubhalela chiza abhanhu bhabho bhenabho umukikalile kabho kenako.

Abhanhu bhenabho, bhagikolaga nabho bhajibhejaga chiza ikaya jabho bho guyomba bhunhana, kunguno nabhoyi bhagajilelaga ikaya jabho bho guyomba mihayo ya nhana mpaga bhayikala na bhuyeji umukaya jabho jinijo, umuwikaji bhobho. Hunagwene bhagiwilaga mihayo ya nhana bho guyomba giki, “alichene.”

Akahayile kenako kalanga bhanhu higulya ya gubhiza na bhutungilija bho gujilela chiza ikaya jabho, kugiki bhadule gwikala na bhuyeji umukaya jabho jinijo, umuwikaji bhobho bhunubho.

Mithali 8:7.

Mithali 12:19.

Zakaria 8:16.

Yohana 8:7, 32.

KISWAHILI: KWELI/HAKIKA.

Walikuwepo watu wawili waliokuwa wakiongea vizuri. Watu hao waliongea maneno ya ukweli kwa sababu walitaka kuziendeleza vizuri familia zao hizo. Wao walikuwa na upendo mkubwa kwenye familia zao, maishani mwao. Ndiyo maana walipoongea ukweli huo walikubaliana kwa kusema kwamba, “kweli/hakika.”

Msemo huo hulinganishwa kwa watu wale ambao wana uaminifu katika maisha yao. Watu hao huwalea watu wao kwa kuwafundisha watu wao kusema ukweli unaowasaidia kuishi vizuri na wenzao, kwa sababu ya uaminifu wao huo maishani mwao. Wao huishi kwa furaha kubwa katika familia zao kwa sababu ya uaminifu wao huo wa kuwalea vizuri watu wao, katika maisha yao.

Watu hao, hufanana na wale waliozilea familia zao kwa kuzifundisha ukweli, kwa sababu nao pia huzilea familia zao kwa kuongea maneno ya kweli mpaka wakayishi kwa furaha katika familia zao, maishani mwao. Ndiyo maana wao huelezana maneno ya kweli kwa kusema, “kweli/hakika.”

Msemo huo, hufundisha watu juu ya kuwa na uaminifu wa kuzilea familia zao katika maadili mema, ili waweze kuishi kwa furaha katika familia zao hizo, maishani mwao.

Mithali 8:7.

Mithali 12:19.

Zakaria 8:16.

Yohana 8:7, 32.

Oliyoyi munhu uyo ulina nhingo nguhi. Umunhu ng’wunuyo, agakoyaga ugumila ing’honge kunguno ya bhuguhi bho ng’hingo yakwe yiniyo. Uweyi obhizaga guti inhonge ijo jibhisanyaga mugiti. Hunagwene abhanhu bhagang’wila giki, “ogayiwa ng’hingo giti ng’onge jilipuganya mu giti.”

Akahayile kenako kagalenganijiyagwa kubhanhu abho bhitola muludugu lobho, umukikalile kabho. Abhitoji bhenabho bhali bhadimanile chiza umuludugu lobho kunguno ya gugayiwa witegeleja bho gwita bhukengeji bho gwidebha chiza umubhudugu bhobho bhunubho, umuwikaji bhobho bhunubho. Abhoyi bhagadumaga uguilela chiza ikaya yabho kunguno ya gugayiwa witegeleja bhunubho ubho gwidebha chiza umubhudugu bhobho bhunubho, umukikalile kabho kenako.

Abhanhu bhenabho bhagikolaga ni ng’honge ijo jibhisanyaga mugiti, kunguno nabhoyi bhitola mubhudugu bhobho bho nduhu ugwidebha chiza, umuwikaji bhobho. Hunagwene abhanhu bhagabhawilaga giki, “ogayiwa ng’hingo giti ng’honge jilipuganya mugiti.”

Akahayile kenako kalanga bhitoji higulya ya gubhiza na witegeleja bho gwidebha chiza umubhudugu bhobho haho bhatali ugwitola, kugiki bhadule ugujilela chiza ikaya jabho jinijo, umuwikaji bhobho bhunubho.

1Wakorintho 8:38-39.

KISWAHILI: UMEKOSA SHINGO KAMA TONGE KUCHENGANA GIZANI.

Alikuwepo mtu aliyekuwa na shingo fupi. Mtu huyo, alipata shida ya kumeza tonge kwa sababu ya ufupi wa shingo yake. Yeye alifanana na tonge zilizopishana kwenye giza. Ndiyo maana watu walimwambia kwamba, “umekosa shingo kama tonge kuchengana gizani.”

Msemo huo, hulinganishwa kwa watu waliooana ndani ya undugu wao katika maisha yao. Wana ndoa hao, hawakuuelewana vizuri katika undugu wao kabla ya kuoana kwa sababu ya kukosa umakini wa kuuelewa vizuri undugu wao, maishani mwao. Wao hushindwa kuilea vyema familia yao, kwa sababu ya kukosa umakini huo wa kuuelewa vizuri undugu wao kabla ya kuoana, katika maisha yao.

Watu hao, hufanana na zile tonge zilizopishana gizani kwenye shingo fupi, kwa sababu nao wameoana ndani ya undugu wao bila ya kuelewana vizuri, maishani mwao. Ndiyo maana watu waliwaambia kwamba, “umekosa shingo kama tonge kuchengana gizani.”

Msemo huyo, hufundisha wana ndoa juu ya kuwa na umakini wa kuwawezesha kufanya utafiti wa kuwaelewa ndugu zao kabla ya kuoana, ili waweze kuzilea vyema familia zao, maishani mwao.

1Wakorintho 8:38-39.

Golihoyi mongo uyo gohumaga wilali ijidiku ni chu bho nduhu ugukama. Umongo gunuyo gugahumaga pye amakanza bho nduhu ugutinika kunguno ya wingi bho minzi gago. Hunagwene abhanhu bhagayombaga giki, “nh’umo go humila wilali.”

Akahayile kenako kagalenganijiyagwa kuli munhu uyo agagudimilaga mhayo go ng’wa mulungu bhuli makanza, umukikalile kakwe. Umunhu ng’wunuyo, agagudimilaga umhayo go ng’wa Mulungu bho gugikalana chiza amalagilo gakwe na gwikala na bhanhu chiza, kunguno ya bhutungilija bhokwe bhunubho, umuwikaji bhokwe. Uweyi apandikaga mbango ja gwikala na bhuyegi aha kaya yake kunguno ya bhutungilija bhokwe bhunubho ubho gugudimila chiza umhayo go ng’wa Sebha, umuwikaji bhokwe.

Umunhu ng’wunuyo, agikolaga nu mongo uyo gugahumaga pye amakanza bho nduhu ugukama, kunguno nuweyi agasalilaga pye amakanza bho nduhu ugunoga, umuwikaji bhokwe bhunubho. Hunagwene abhanhu bhagang’wilaga giki, “nh’umo go humila wilali.”

Akahayile kenako kalanga bhanhu higulya ya gubhiza na bhutungilija bho gugadimila amalagilo ga ng’wa Mulungu bhuli makanza bho nduhu ugunoga, kugiki bhadule kupandika mbango ja gubhashisha ng’wigulu.

Mathayo 24:35.

Marko 13:31.

Luka 21:33.

KISWAHILI: MTIRIRIKO UMETIRIRIKA KIMOJA.

Ulikuwepo mto ambao ulikuwa ukitiririka kimoja wakati wote wa kiangazi na wa masika bila ya kukoma. Mto huo ulitiririka wakati wote bila ya kukatika kwa sababu ya wingi wa maji yake. Ndiyo maana watu walisema kwamba, “mtiririko umetiririka kimoja.”

Msemo huo hulinganishwa kwa mtu yule ambaye hulishikiria neno la Mungu kila wakati, katika maisha yake. Mtu huyo, hulishikilia neno la Mungu kwa kuyaishi vizuri maagizo yake na kuishi vizuri na watu, kwa sababu ya unyofu wake huo maishani mwake. Yeye hupata baraka za kuishi kwa furaha katika familia yake kwa sababu ya uaminifu wake huo wa kuliishi vyema neno la Mungu, katika maisha yake.

Mtu huyo, hufanana na ule mto uliotiririka wakati wote bila kukoma, kwa sababu naye hulishikiria neno la Mungu kila wakati bila kushoka, maishani mwake. Ndiyo maana watu walimwambia kwamba, “mtiririko umetiririka kimoja.”

Msemo huo, hufundisha watu juu ya kuwa na uaminifu wa kuyaishi maagizo ya Mungu wakati wote bila kushoka, ili waweze kupata baraka za kuwafikisha mbinguni.

Mathayo 24:35.

Marko 13:31.

Luka 21:33.