Ulusumo lunulo, lwingilile kubhanhu abho bhikomikaga kuja gujituja mbilu. Imbilu jili ng’honge ja bhugali. Ugwituja mbilu mumho gwikumhya ng’honge ulu bhalibhulya ubhugali bhunubho.
Gashinaga lulu, abhanhu bhenabho bhikomikaga gujulya bhugali, kunguno ulu bhalilija ilikubhi jidulile gwikumya ing’honge jabho, iki bhagajilanijaga moyi. Hunagwene abhanhu bhenabho bhagikomikaga giki, “dujagi dugituje mbilu.”
Ulusumo lunulo, lugalenganijiyagwa kubhanhu bhanhu abho bhagalyaga jililwa bho gupuganila, umukikalile kabho. Abhanhu bhanebho, bhagabhizaga na nhungwa ja bhulaku bho jiliwa kunguno ya gugayiwa ililange ilya gulwa bho gwishib’ila, chiza. Abhoyi bhagapuganilaga ugulya ijiliwa kunguno ya bhulaku bhobho bhunubho, umuwikaji bhobho.
Abhanhu bhenabho, bhagikolaga nabho bhikomikaga gujituja ng’honge, kunguno nabho bhagitujaga amakono gabho ulu bhalilya bho gupuganila ijiliwa, umukikalile kabho. Hunagwene abhanhu bhenabho bhagiwilaga giki, “dujagi dugituje mbilu.”
Ulusumo lunulo, lolanga bhanhu higulya ya gub’iza ni lange lya gulya nilange liza ijiliwa bho nduhu ugupuganila, kugiki bhadule gujilela chiza ikaya jabho jinijo, umuwikaji bhobho.
Luka 22:14-17.
Yohana 6:26-27.
KISWAHILI: TWENDENI TUKAGONGESHANE TONGE.
Methali hiyo, ilianzia kwa watu waliokuwa wakialikana kwenda kugonganisha tonge. Tonge ni kipande cha ugali anachokiandaa mlaji kwa ajili ya kuchotea mboga kwenye chombo iliyomo. Kugonganisha tonge ni ulaji wa kutumia tonge hiyo kuchota mboga wakati wa kula ugali. Kumbe watu hao walikuwa wakialikana kwenda kula chakula au kula ugali, kwa sababu wakati huo wanaweza kugonganisha tonge wanapoichota hiyo mboga. Ndiyo maana watu hao waliakana kwa kusema kwamba, “twendeni tukagongeshane tonge.”
Methali hiyo, hulinganishwa kwa watu wale wanaokula chakula kwa kunyang’anyana, katika maisha yao. Watu hao, wana tabia ya ulafi wa kula chakula, kwa sababu ya kukosa maadili ya kula chakula hicho kwa heshima ya kupeana zamu vizuri. Wao hula chakula hicho kwa kunyang’anyana hivyo, kwa sababu ya ulafi wao huo, maishani mwao.
Watu hao, hufanana na wale waliokuwa wakialikana kwenda kugonganisha tonge, kwa sababu nao hula chakula kwa kunyang’anyana hivyo, katika maisha yao. Ndiyo maana hualikina kwa kusema kwamba, “twendeni tukagongeshane tonge.”
Methali hiyo, hufundisha watu juu ya kuwa na maadili ya kula chakula wa heshina bila kunyang’anyana, ili waweze kuzilea vyema familia zao, maishani mwao.
Luka 22:14-17.
Yohana 6:26-27.
ENGLISH: LET US GO TO CLASH ONE ANOTHER WITH LUMP OF UGALI.
This proverb began with people who were inviting each other to go to eat. A lump of ugali is a piece of stiff porridge that the consumer prepares for picking vegetables in a container. Hence, classing one another with lump of ugali means eating stif porridge by using such lump of ugali in taking vegetables from container.
These people invited one another to go where food was prepared enough to eat. They ate porridge by swallowing such lump of Ugali after extracting the vegetables. That is why they invited one another saying, “let us go to clash one another with lump of ugali.”
This proverb is compared to the people who eat food by snatching it from one another in their lives. These people have a habit of overeating because of their lack of morals which is needed for eating food with respect. They eat the food by snatching it from one another because of their greed in their lives.
These people are like those who invited one another to go for a meal, because they also eat food by snatching it from one another in their lives. That is why they invite one another by saying, “let us go to clash one another with lump of ugali.”
This proverb teaches people on how to maintain good rituals in eating food without snatching it from one another, so that they can well raise their family members in their lives.
Luke 22: 14-17.
John 6: 26-27.