Akahayile kenako kahoyelile wihuguji bho bhanhu abho bhanaga ibiti. Abhanhu bhenabho bhagalibhona ilibiti ilo lyalumaga bhanhu nulu mitugo lilibhasanga, na bhandya gwihugula kugiki bhadule gwipija abhoyi na mitugo yabho bho kupela. Hunagwene abhanhu bhenabho bhihugulaga bho guyomba giki, “lyashiga ibiti.”

Akahayile kenako kagalenganijiyagwa kuli munhu uyo agabhitilaga mihayo ya bhubhi abhiye, umukikalile kakwe. Umunhu ng’wunuyo, agabhanyamaga abhanhu obhatula mpaga obhataja isabho jabho kunguno ya nhungwa jakwe ijabhubhi jinijo, umuwikaji bhokwe. Uweyi agasalalikaga umuchalo jakwe jinijo mpaka bhayumpela abhanhu kunguno ya gubhitila mihayo ya bhubhi yiniyo, umukikalile kakwe.

Umunhu ng’wunuyo, agikolaga nilibiti ilo lyadimaga bhanhu mpaga nose bhuyulipelaga abhanhu ulu bhalibhona, kunguno nuweyi agabhitilaga abhiye mihayo ya bhubhi, mpaga nose bhayumpela ulu bhamona, umuwikaji bhokwe bhunubho. Hunagwene ulu bhamona bhagayombaga giki, “lyashiga ibiti.”

Akahayile kenako kalanga bhanhu higulya ya kuleka nhungwa ja gubhitila mihayo ya bhubhi abhanhu bho gwikala nabho chiza, kugiki bhadule gwiyambilija chiza uguitumama imilimo yabho, umuwikaji bhobho bhunubho.

Danieli 7:19.

1Peter 5:8.

KISWAHILI: FISI ANAKUJA.

Msemo huo huongelea watu waliokuwa wakipashana habari walipomuona fisi. Watu hao walimuona fiki aliyekamata watu au mifugo wakaanza kupashana habari kwa lengo la kutaka kuokoa maisha yao na ya mifugo yao. Ndiyo maana waliambiana kwamba, “fisi anakuja.”

Msemo huo, hulinganishwa kwa mtu yule ambaye huwatendea maovu wenzake, katika maisha yake. Mtu huyo, huwakaba watu na kuwadai wampe pesa zao kwa nguvu, kwa sababu ya tabia yake hiyo ya kuwatendea maovu wenzake, maishani mwake. Yeye huzomewa mpaka kukimbiwa na watu wa kijiji chake hicho kwa sababu ya tabia yake hiyo ya kuwatendea maovu wenzake, katika maisha yake hayo.

Mtu huyo, hufanana na yule fisi waliyemkimbia watu, kwa sababu naye huwatendea maovu wenzake mpaka wanaanza kumkimbia wanapomuona. Ndiyo maana walipomuana anawajia walisema kwamba, “fisi anakuja.”

Msemo huo, hufundisha watu juu ya kuachana na tabia za kuwatendea maovu wenzao kwa kuishi nao vizuri, ili waweze kuishi kwa amani, maishani mwao.

Danieli 7:19.

1Peter 5:8.

Akahayile kenako kalolile munhu uyo ali mujifungo kunguno ya yabhubhi bhokwe. Umunhu ng’wunuyo oliotungwa kunguno ya wikolosha bhokwe bhunubho ukubhiye. Uweyi abhikoloshaga abhiye, widuma nabho mpaka oding’wa na kuchalwa mukapilipondo. Hunagwene abhanhu bhagang’wilaga giki, “ali mukapilipondo.”

Akahayile kenako kagalenganijiyagwa kuli munhu uyo ali na nhungwa ja gwita mihayo yabhubhi, umukikalile kakwe. Umunhu ng’wunuyo, agidumaga na bhanhu abho agikalaga nabho mpaka oyisalambanya ikaya yakwe kunguno ya nhungwa jakwe ijabhubhi jinijo, umuwikaji bhokwe. Uweyi agaikenagulaga ikaya yakwe kunguno ya nhungwa jakwe ijabhubhi jinijo, umukikalile kakwe.

Umunhu ng’wunuyo, agikolaga nuyo obhikoloshaga abhiye mpaka uchalwa mujela, kunguno nuweyi agidumaga na bhanhu bhakwe mpaka oyikenagula ikaya yakwe yiniyo, umuwikaji bhokwe. Hunagwene abhanhu bhagang’wilaga giki, “ali mukapilipondo.”

Akahayile kenako kalanga bhanhu higulya ya guleka gwita yabhubhi bho gubhiza na nhungwa ja gwiyambilija gutumama milimo yabho chiza, kugiki bhadule gujilela chiza ikaya yabho, umuwikaji bhobho bhunubho.

Mwanzo 39:20-23.

Luka 23:19-28.

Matendo 12:4-5.

Waebrania 11:36.

Ufunuo 2:10.

KISWAHILI: YUMO KIFUNGONI.

Msemo huo huangalia mtu aliyekuwa kifunguni kwa sababu ya makosa mbalimbali. Mtu huyo, alifungwa kwa sababu ya uchokozi wake kwa wenzake. Yeye aliwachokoza watu mpaka akakosana nao na kupelekwa jela. Ndiyo maana watu walimwambia kwamba, “yumo kifungoni.”

Msemo huo hulinganishwa kwa mtu mwenye tabia ya kutenda maovu, katika maisha yake. Mtu huyo, hutenda maovu ya kuwakosea haki wenzake mpaka anaivuruga familia yake, kwa sababu ya tabia yake hiyo mbaya, maishani mwake. Yeye hukosana na wenzake mpaka wanaishi bila kusalimiana nao kwa sababu ya tabia yake hiyo ya kutenda maovu, katika maisha yake.

Mtu huyo, hufanana na yule aliyewachokoza wenzake mpaka akafungwa jela, kwa sababu naye huwatendea maovu wenzake mpaka anaivuruga familia yake maishani mwake. Ndiyo maana watu humwambia kwamba, “yumo kifungoni.”

Msemo huo hufundisha watu juu ya kuwa na tabia njema ya kusaidiana vizuri katika kuyatekeleza majukumu yao, ili waweze kuzilea vyema familia zao, maishani mwao.

Mwanzo 39:20-23.

Luka 23:19-28.

Matendo 12:4-5.

Waebrania 11:36.

Ufunuo 2:10.

Imbuki ya kahayile kenako ilolile munhu uyo otumamaga nimo gokwe mpaga ogumala chiza. Umunhu ng’wunuyo agagutumama unimo gunuyo bho nguzu ningi mpaga lyugalibhila ilimi kunguno ohayaga agumale wangu. Uweyi agagumala chiza unimo gokwe kunguno ya bhukamu bhokwe ubho gutumama nimo mpaga lyagalibhila ilimi. Hunagwene abhanhu bhagang’wila giki, “lyalimbu.”

Akahayile kenako kagalenganijiyagwa kuli munhu uyo olinkamu o gutumama milimo yakwe chiza mpaka oyimala, umukikalile kakwe. Umunhu ng’wunuyo, agigulambijaga gutumama milimo yakwe gwingila diyu mpaka oyimala chiza kunguno ya bhukamu bhokwe, umuwikaji bhokwe. Uweyi agapandikaga sabho ningi noyi aha kaya yakwe yiniyo kunguno ya bhukamu bhokwe ubho gutumama chiza mpaka oyimala imilimo yakwe, umukikalile kakwe.

Umunhu ng’wunuyo, agikolaga nuyo agatumama nimo gokwe mpaga ogumala, kunguno nuweyi agigulambijaga gutumama milimo yakwe mpaka oyimala chiza, umuwikaji bhokwe. Hunagwene abhanhu bhagang’wilaga giki, “lyalimbu.”

Akahayile kenako kalanga bhanhu higulya ya gubhiza na bhukamu bho gwigulambija gutumama milimo yabho chiza, kugiki bhadule gupandika matwajo mingi, umuwikaji bhobho bhunubho.

Mhubiri 3:1-12.

2Thimotheo 4:2.

KISWAHILI: LA JUA KUCHWA.

Chanzo cha msemo huo humwangalia mtu aliyefanya kazi yake mpaka akaimaliza. Mtu huyo, aliitekeleza kazi yake hiyo kutwa nzima kwa sababu alitaka kuimaliza haraka. Yeye aliimaliza vizuri kazi yake hiyo kwa sababu ya bidii yake ya kuyatekeleza vizuri majukumu yake kutwa nzima. Ndiyo maana watu walimwambia kwamba ni “la jua kuchwa.”

Msemo huo hulinganishwwa kwa mtu mwenye bidii ya kufanya kazi zake vizuri mpaka anazimaliza, katika maisha yake. Mtu huyo hujibidisha kuyatekeleza vizuri majukumu yake kuanzia asubuhi mpaka anayamaliza kwa sababu ya bidii yake hiyo ya kufanya kazi, maishani mwake. Yeye hupata mafanikio mengi katika familia yake hiyo kwa sababu ya bidii yake ya kuyatekeleza vizuri majukumu yake hayo, katika maisha yake.

Mtu huyo, hufanana na yule aliyeitekeleza vizuri kazi yake mpaka akaimaliza, kwa sababu naye hujibidisha kufanya kazi zake vizuri mpaka anazimaliza, maishani mwake. Ndiyo maana watu humwambia kwamba ni “la jua kuchwa.”

Msemo huo, hufundisha watu juu ya kuwa na bidii ya kuyatekeleza vizuri majukumu yao, ili waweze kupata mafanikio mengi, maishani mwao.

Mhubiri 3:1-12.

2Thimotheo 4:2.